ጾመ ፍልሰታ

በስመ ኣብ ወወልድ ወመንፈስ ቅዱስ ኣሃዱ ኣምላክ ኣሜን !!!

ዝኸበርኩም ህዝበ ክርስቲያን እግዚኣብሔር ኣምላኽና ከመይ ቀኒኹም። ከም ዝፍለጥ ኣዚ ሕጂ ሒይዝናዮ ዘለና ግዜ ከም ብናይ ቤተ ክርስቲያና ኣፋቅዳ ጾመ ፍልሰታ እዩ። ጾመ ፍልሰታ ክብቲ ብብግዜኡ ኣንጾሞ ኣጽዋማት ሓደ እዩ። ኣማጽዓን ኣገዳስነትን ናይዚ ሱባኤ ከመይ ከምዝኾነ እግዚኣብሔር ኣምላኽ ብመንገዲ ጽሑፉ ኣቢሉ ክሙህረና ኣይዉ እሞ ሰናይ ምክትታል ይግበረልና።

ፍልሰታ

ፍልሰታ ዝብል ቃል ‘ፈለሰ’ ካብ ዝብል ናይ ግእዝ ግሲ ዝወጸ ኮይኑ፤ ካብ ሓደ ቦታ ናብ ካልእ ቦታ ምግዓዝ፡ ሃገርካ ሰፈርካ ገዲፍካ ምኻድ ምስዳድ ምፍላስ ማለት እዩ። ፍልሰታ ለማርያም ክንብል ከሎና’ውን ሥጋ ኣዴና ቅድስት ድንግል ማርያም ካብ ጌቴሰማኒ ናብ ገነት ምፍላሱ፡ ዳኅራይ’ውን ካብ ትሕቲ ዕፀ ሕይወት ናይ ገነት ምፍላሱ ዘመልክት እዩ። ብሓጺሩ ካብ ምድሪ ናብ ሰማይ ምድያብ ወይ ምዕራጉ፡ ካብዚ ሥጋዊ ዓለም ናብቲ መንፈሳዊ ዓለም ምስግጋሩ፡ ካብዚ ሓላፋይ ዓለም ናብቲ ዘይሓልፍ ዓለም ምሕላፉ ዘመልክት እዩ። በተወሳኺ ጾመ ፍልሰታ ክንብል ከሎና’ውን ሓዋርያት ናይ ኣዴና ሥጋ ናበይ ከምዝፈለሰን ከምዝተቐብረን ስለዘይፈለጡ እግዚአብሔር ክገልጸሎም ምእንቲ ብዛዕባ ሥጋ ኣዴናን ትንሣኤኡን ዕርገቱን ዝጾምዎ ጾም እዩ። እዚ ጾም እዚ  ካብ 1 ነሓሰ-16 ነሓሰ ምእመናን ብጾምን ብጸሎትን ብምዉሳን ናይ ወዳ ምሕረትን ኣማላድነትን ይምህጸኑ። ናይቲ ሱባኤ ግዜ ምስተፈጸመ “ኣዴና ቅድስት ድንግል ማርያም ብሓቂ ተንሲኣ እያ” ኢሎም ብሓጎስ ነቲ ናይ ጾም ግዜ ይውድእዎ። ከምቲ ዘማራይ  ቅዱስ ያሬድ “ሞትሰ ለመዋቲ ይደሉ ሞታ ለማርያም የሐጽብ ለኲሉ“ ሞት ንኹሉ ሰብ ዝግብኦ እዩ፡ ናይ ማርያም ሞት ግን ኣዝዩ ዘደንቕ እዩ” ክብል  ኣብ ዝማሪኡ ገሊጽዎ እዩ።

ትውልዲ ማሪያም

ኣዴና ቅድስት ድንግል ማርያም ካብ ኣቡኣ ኢያቄም ኣዴኣ ሐና “እም ሊባኖስ ትወጽእ መርዓት” ተባሂሉ ብመሠረት ዝተነግረላ ትንቢት 7 ነሓሰ ተጸኒሳ ባሕቲ ግንቦት ኣብ ኣኽራናት ሊባኖስ ተወልደት። ጓል መብጽዓ ኸኣ እያ። ዝተወለደትሉ ዘመን ኸኣ 15 ዓመት ቅድሚ ልደተ ክርስቶስ እዩ።

ኣዴና ኣብ ቤት ኣቡኣ 3 ዓመት ኣብ ቤተ መቅደስ ኸኣ 12 ዓመት፡ ምስ ወዳ ኸኣ 33 ዓመትን 3 ወርሕን፡ ምስ ዮሐንስ ወልደ ነጐድጓድ ኸኣ ዳርጋ 15 ዓመት ተቐሚጣ፤ ብጠቕላላ ኣብ መበል 64 ዓመታ ኣብዚ ምድሪ ድኅሪ ምንባራ 21 ጥሪ ከባቢ 50 ዓ.ም. ካብዚ ዓለም ብሞት ተፈልየት።

ትንቢታ

ነቢያት ኣቐዲሞም ብዛዕባ ዕረፍትን ትንሣኤን ኣዴና ቅድስት ድንግል ብምሳሌን ብምሥጢርን ተዛሪቦም ነይሮም። ከም ኣብነት ዘማራይ ዳዊት “ተንሥእ እግዚኦ ውስተ ዕረፍትከ፡ አንተ ወታቦተ መቅደስከ” (መዝ132፡8) (ኦ እግዚአብሔር ንስኻን ታቦት መቅደስካን ተንሥእ፡ ናብ ዕረፍትኻ ንዓ” ኢሉ ተንቢዩ ነይሩ። ትርጉሙ ኸኣ “ኦ ፈጣሪየይ እግዚአብሔር ምእመናን ናብ እተዕርፈሉ መንግሥተ ሰማያት ታቦት መቅደስካ ዝኾነት ድንግል ማርያም ሒዝካ ተንሥእ” ክብል ከሎ እዩ። እዚ ኸኣ ኣዴና ቅድስት ድንግል ማርያም ከም ትንሣኤ ወዳ ከምዝተንሠአት ዘመልክት እዩ። ኣማናዊት ታቦት ዝተባህለት መኅደሪኡ ንሳ ስለዝኾነት።

ጥበበኛ ሰሎሞን’ውን “ፍትወይሲ፡ ኣቲ ፍትውተይ፡ ተንሥኢ፡ ጽብቕተየ፡ ንዒ፤ እንሆ፡ ክረምቲ ሓሊፉ፡ ዝናም ዛርዩ፡ ተወዲኡ። ዕምባባታት ኣብ ምድሪ ተራእየ፡ ጊዜ መዝሙር በጽሔ። ድምጺ ባሬቶ ኸኣ ኣብ ምድርና ተሰምዔ። በለስ ፍሬኡ ጐጐበ፡ ተኽሊ ወይኒ ዓምቢቡስ መኣዛኡ የውጽእ ኣሎ። ኣቲ ፍትውተይ፡ ተንሥኢ፡ ጽብቕተየ፡ ንዒ።” ክብል ናይ ኣዴና ቅድስት ድንግል ማርያም ዕረፍትን ትንሣኤኣ ዝምልከት ነገር ጠቒሱ ኣሎ። (መኃ 2፥10-13)

ብመሠረት እዚ ትንቢታዊ ምሳሌ ኸኣ እቲ ‘ፍትውተይ ጽብቕተይ’ እናበለ ዝጸውዐ ጐይታናን መድኃኒናኒ ኢየሱስ ክርስቶስ እዩ። ትጽዋዕ ዘላ’ውን ኣዴና ቅድስት ድንግል ማርያም እያ። እቲ ክረምቲ ሓሊፉ ዝተባህለ ኸኣ እቲ ኣብ መዋዕል ኣዴና ቅድስት ድንግል ማርያምን ወዳን ዝሓለፈ መከራን ስደትን ሓዘንን እዩ። እዚ ኸኣ ካብ ምውላዳ ጀሚሩ ክሳብ ዕረፍታ ኣብ ልዕሊኣ ንዝነበረ ተጻብኦ ኣይሁድ ዘመልክት እዩ። አብ ቤተ መቅደስ’ውን ኣረጋዊ ስምዖን ‘ኣብ ነፍስኺ ሰይፊ ክኣቱ እዩ’ ኢልዋ ንዝነበረ ነገር ዘዛምድ እዩ። ከምቲ ዝተገልጸ’ውን ንሳ ብናይ ሓዘን ፍላጻ ልባ ዝተወግኣትሉ ዘመን ሓሊፉ ናይ ክርስቶስ ሕማሙ ሞቱ ቤዛነቱ ከምዝተፈጸመ ዘርእይ እዩ። ዕምባባታት ኣብ ምድሪ ተራእየ ኢሉ ከምዝመሰሎ፡ ትንሣኤኡ ኣብ ምድሪ ተገሊጹ፤ ተሰቢኹ ንማለት ብምሳሌ ዝገለጾ ኸኣ እዩ። ብድምፂ ባሬቶ መሲሉ ኸኣ ድምፂ ሓዋርያት ኣብ ኵላ ምድሪ ከምዝተሰመዐን ከምዝበጸሐን ዝገልጽ እዩ። ቅዱስ ዳዊት’ውን ነዚ ኣመልኪቱ “ውስተ ኵሉ ምድር ወፅአ ነገሮሙ። ወእስከ አጽናፈ ዓለም በጽሐ ነቢቦሙ” (ድምፆም ናብ ኲሉ ምድሪ፡ ቃላቶም ድማ ክሳዕ ወሰን ዓለም ይወጽእ ኣሎ፡) ኢሉ ከምዝተነበዮ ማለት እዩ። (መዝ 16፥4)

“በለስ ፍሬኡ ጐጐበ፡ ተኽሊ ወይኒ ዐምቢቡስ መኣዛኡ የውጽእ ኣሎ።” ምባሉ’ውን እቲ እተዘርአ ቃል፡ ዝተሰብከ ትምህርትን ፍረ ክርስትና ኣፍርዩ፤ ኣብ ምእመናን’ውን ሰናይ ግብሪን (ፍረ) መንፈሳዊ ተጋድሎን ክረኣይ ጀመረ። ኣብ ኵሉ ዓለም ኸኣ ኣብያተ ክርስቲያን ተተኺሎም፡ ብሃይማኖት ምዕንባቦምን ፍረ ምሃቦምን መዓዛ ምግባርን ምቕራብን ድኅሪ ምጅማሮም ኣዴና ንኸተዕርፍ ብጐይታ ከምዝተጸወዐት ዘረድእ ድንቂ ትንቢት እዩ።

ታሪኽ

ቅድስት ድንግል ማርያም ወላዲተ ኣምላክ ብ 21 ጥሪ ኣብ መበል 64 ዕድሚኣ ከም ዘዕረፈት ብንጹር ኣብ ታሪኽ ቤተ ክርስቲያን ተመዝጊቡ ኣሎ። ከምቲ ኣብ ላዕሊ ዝተጸሓፈ ኵሉ እኳ ሞተ ሥጋ ዝመውት እኳ እንተኾነ፡ ሞተ ማርያም ግና ንኵሉ ዘድንቕ እዩ ከምዝተባህለ ወላዲተ አምላክ ክነሳ ንሳውን ከተዕርፍ ኣምላኽ ቅዱስ ፍቓዱ ኮነ።

ሓዋርያት ገኒዞም ክቐብርዋ ክኸዱ ከለዉ፡ ጌተሰማኒ ከይበጽሑ ከለዉ እቶም ወትሩ ዝጻብዕዋ ኣይሁድ ሕጂ’ውን ሸለል ከይበሉ ብእከይ ቅንኢ ተላዓዒሎም ሥግኣ ከቃጽሉ ተኣኪቦም መጹ። እዚ ዝገበረሉ ምኽንያት ድማ ንሓዋርያት “ቅድም ንወዳ ቀቢሮሞ ከብቕዑ፡ ኣብ ሣልስቱ ተንሢኡ፡ ኣብ 3 መዓልቱ ናብ ሰማይ ዓሪጉ፡ ዳግማይ ኸኣ ክምለስ እዩ ኢሎም ንሕዝቢ ብዙኅ ኣታሊሎሞን ወሲዶሞን፣ ሕጂ ድማ ስቕ እንተበልናዮም ነዚኣ’ውን ከም ወዳ ወሲዶም ኣብ ዘይንፈልጦ ኣንቢሮም ንሳ’ውን ተንሢኣ እናበሉ ክህውኹና ክነብሩ እዮም” ካብ ዝብል እከይ ሓሳብ’ዩ። ብመሠረት ምኽሮም ኸኣ ታውፋንያ ዝተባህለ ሓደ ካብቶም ኣይሁድ ጎበዝ ሰብኣይ ንሥጋ ቅድስት ማርያም ምእንቲ ከንድዳ ዓራታ ክግምጥላ ኢሉ ናብቲ ሓዋርያት ተሸኪሞሞ ዝነበሩ ዓራት ብድፍረት ቀረበ። ነቲ ዓራት ምስ ሓዞ፡ ቅዱስ ገብርኤል ካብ ሰማይ ወሪዱ ንታውፋንያ ኣእዳዉ ቆረጾ ኣብቲ ዓራት ድማ ተንጠልጢለን ተረፋ። ብድኅሪ’ዚ ምስ ዮሓንስ ገይሩ ብደመና ተነጢቓ ኣብ ገነት የእትዩ ኣብ ትሕቲ ዕፀ ሕይወት ኣንበራ። ዕርገታውን ብምስጋና መላእኽቲ ብስግደት ሰማእታት ዝተሰነየ እዩ ነይሩ። ታውፋንይ ግና ብዝፈጸሞ ክፉእ ግብሪ ተጣዒሱ ናብ ኣዴና ስለዝተማኅጸነ ብኅቡእ ተኣምራት ኣእዳዉ ናብ ናይ ቀደመ ሰፈረን ተመሊሰናሉ እየን። (ስንክሳር ዘጥር 21)

ድኅሪ’ዚ ሓዋርያት ካብኦም ብምፍላያ ጥራይ ዘይኮነ ኣበይ ከም ዘላን ኣበይ ከም ዝኣተወትን’ውን ስለ ዘይፈለጡ ብብዙኅ ሓዘንን ብኽያትን ድኅሪ ምጽናሕ፡ ቅዱስ ዮሓንስ ካብ ኣዴና በረኸት ተቐቢሉ ካብ ገነት ምስ ተመልሰ ከመይ ኮነት ኣዴና ቅድስት ድንግል ማርያም ምስ በልዎ፡ ኣብ ትሕቲ ዕፀ ሕይወት ከም ዘላ ነገሮም። ዮሓንስ ርእይዋ ንሕና ከይረኣናያ ብምባል ብመንፈሳዊ ቅንኢን ፍቕርን ተበጊሶም በቲ ሓደ ባዕሉ ዮሓንስ ብዝሓበሮም ኸኣ በቲ ካልእ ኣብ መጀመርያ ነሓሰ ጾም ጀመሩ። ንኽልተ ሰሙን ምስ ጾሙ ኣብ መወዳእታ ናይታ ካልአይቲ ሰሙን ሰንበት መዓልቲ ጐይታ ባዕሉ ንሥጋ ኣዴና ቅድስት ድንግል ማርያም ኣምጺኡ ሃቦም፤ ንሳቶም ኸኣ ብዓቢይ ዝማሬን ውዳሴን ከምኡውን ብጽኑዕ ምህለላ ኣብቲ ዝተዳለወ መካነ ዕረፍቲ ኣብ ጌተሰማኔ ቀበርዋ። (ስንክሳር ዘነሐሰ 16)

ኣብ ሣልስታ ሠሉስ መዓልቲ ሓዋርያ ቅዱስ ቶማስ ካብ’ቲ ብስብከተ ወንጌል ከይዱዎ ዝነበረ ሃገረ ስብከት ብደመና ተጻዒኑ እናተመልሰ ከሎ፡ ብ16 ነሓሰ እግዝእትነ ማርያም ካብ መቓብር ተፈልያ ተንሢኣ መላእክት ብግርማ ናብ ሰማይ ከዕርግዋ ከለዉ ከኣ ኣብ መገዲ ኣብ ሰማይ ተገልጸትሉ። ኵሎም ሓዋርያት ዕርገታ ርእዮም ንሱ ዝተረፈ ኸኣ መሰሎ። ሕጂ’ውን ትንሣኤ ቅድስት ድንግል ከይረኣየ ዕርገታ ብምርካቡ “ብመጀመርያ ናይ ወድኺ ትንሣኤ ሕጂ ኸኣ ናትኪ ትንሣኤ ከይረኣኹ ተሪፈ” ብምባል ብጓሂ “ወፈቀደ ይደቅ እምደመናሁ” ከም ዝበለ ካብቲ ተጻዒንሉ ዝነበረ ደመና ክወድቅ ክሳብ ዝደሊ ኮነ። ቅድስት ድንግል ማርያም ግን ኣይትሕዘን ምኽንያቱ እዚ ምርኣይ’ዚ እንትርፎ ንዓኻ ንካልእ ኣይተዋህበን ኢላ ኣጸናንዓቶ፤ መግነዚኣ ሂባ ድማ ፍልሰታ ከበስሮም ናብቶም እኩባት ሓዋርያት ኣፋነወቶ።

ሽዑ ሓዋርያ ቅዱስ ቶማስ ናብ ሓዋርያት ከይዱ ከም ዘይፈለጠ ኮይኑ “ጒዳይ ኣዴና ቅድስት ድንግል ማርያምሲ እንታይ ኮነ ገለ ነገር’ዶ ኣይረኸብኩምን” በሎም። ንሳቶም ድማ እቲ ነገር ዘርዚሮም ሓበርዎ፤ ሓዋርያ ቅዱስ ቶማስ ግና “እዚ ከመይ ኢሉ ክኸውን ይኽእል፡ መቓብራ ከፊትኩም ሥጋኣ እንተዘይኣርኣኹምኒ ኣይኣምንን’የ” በሎም። ሊቀ ሐዋርያት ቅዱስ ጴጥሮስ ብተግሣጽ “ንስኻ ኵሉ ግዜ ማንታ ዝልቡ ተጠራጣሪ ኢኻ ቅድም ትንሣኤ ክርስቶስ እናተነገርናካ፡ ኣእዳው እንተዘይሓዝኩ ዝተወግአ ጎኑ ከይዳህሰስኩ ኣይምንን ኢልካስ ሕጂ’ውንዶ ከምኡ ትብል ኣለኻ” በሎ። ቅዱስ ቶማስ ግና ናይ ልቡ ኣብ ልቡ ገይሩ ሥጋኣ ከርእይዎ ግድን በሎም።፣ ቅዱስ ጴጥሮስ ድማ እናሓዘነ ሥጋኣ ከርእዮ ምስ ሓዋርያት ናብ መቓብራ ወሰዶ። እንተኾነ ተንሢኣ ስለዝነበረት መቓብራ ከፊቱ ሥጋኣ ክረኽቦ ኣይከኣለን። በዚ ነገር ተሰናቢዶም ከለዉ፤ ሽዑ ሓዋርያ ቅዱስ ቶማስ ፍልሰታ ኣዴና ከምዝረኣየ ኣበሰሮም፡ መረጋገጺ ድማ እታ ዝተገንዘትላ ቅናታ ሃቦም። ንበረኸት ድማ ነቲ ሰበን ቆራሪጾም ተኸፋፊሎም ነናብ ሃገረ ስብከቶም ከይዶም።

ስለዚ ኸኣ 16 ነሓሰ ኣዴና ቅድስት ድንግል ማርያም ነቢይ ዳዊት “ተንሥእ እግዚኦ አንተ ወታቦተ መቅደስከ” ኢሉ ኣቐዲሙ ከም ዝተዛረቦ እምኒ ኣልዕሉለይ መቓብር ክፈቱለይ ከይበለት ማኅተም መቓብር ፈቲሓ ልክዕ ‘ከም ትንሣኤ ወዳ’ ካብ መቓብር ተፈልያ ዝዓረገልትሉ ክቡር መዓልቲ’ዩ።

ከም’ቲ ሓዋርያ ቅዱስ ቶማስ ትንሣኤኣን ዕርገታን ንከርእዮም ድማ ኣብ ዓመታ ከምቲ ናይ ቅድሚኡ ክልተ ሱባኤ ኣተዉ። ጾሎቶም ተቐቢሉ ኸኣ ንኣዴና መንበር፡ ንቅድስ ጴጥሮስ ንፍቅ ካህን፡ ንቅዱስ እስጢፋኖስ ኸኣ ገባሬ ሰናይ ዲያቆን ገይሩ ቀዲሱ ንኵሎም ድኅሪ ምቝራቡ ኸኣ ዕርገታ ኣርኣዮም። ቅድሚኡ ዘይተራእየ ድማ ኣብዚ መዓልቲ ዓቢ ሓጎስን ፍስሓን ኮነ።

ምኽንያት በዓል

ከምቲ ኣቐድም ኣቢሉ ዝተጠቕሰ፡ ሓዋርያት ዝጾምዎ ጾም ኣብ ክልተ ሰሙኑ ይፈጸም ደኣ እምበር ድኅሪ ሥጋኣ ተቐቢሎም ምቕባሮም ትንሣኤኣን ዕርገታን ኣብ ሣልስት እዩ ተፈጺሙ። ስለዚ ኸኣ ቅድስት ቤተ ክርስቲያን ሓዋርያት ንዝጾምዎ ክልተ ሰሙንን ከምኡውን ትንሣኤኣ ክሳብ ዝኾነሉ ዕለት ብጠቕላላ ደሚራ ክጽወም ሥርዓት ሠሪዓ ኣላ። በዚ መሠረት ኸኣ ምእመናን ናይ ሓዋርያት ኣብነት ብምኽታል፡ ካብ ኣዴና ቅድስት ድንግል ማርያም በረኸት ንምርካብ ዓመት መጸ ብሰላም ብፍቕሪ ክጾምዎ ይርከቡ ኣለዉ። “ሞት ብጥሪ፡ ብነሓሴ ቀብሪ” ከምዝተባህለ ኸኣ ተቐቢራ ኣብ ሣልስታ ማለት ሓዋርያት ሱባኤ ካብ ዝጀመሩሉ ኣብ መበል 16 መዓልቲ ማለት ቅድስት ድንግል ማርያም ዝፈለሰትሉ (ዝዓረገትሉ ) ዕለት 16 ነሓሰ ቤተክርስትያን ዓመት መጸ ብኽብ ዝበለ ክብሪ ተብዕሎ። እዚ በዓል እዚ ኸኣ ሓደ ካብቶም 33 በዓላተ ማርያም እዩ።

ንሕና ከ ?

ነዚ ኣቲናዮ ዘሎና ጾም ኸኣ ኣቦታትና ብዙኅ በረኸትን ጸጋን ዝረኸቡሉ ከም ምዃኑ ንሕናውን ከምኣቶም ክንረብሓሉ ኮይንና ከምቲ ክንጾሞ ዝግበኣናን ዝተኣዘዝናዮን ኮይንና ክንጾሞ ኣሎና። ንድኅሪት ዝጐተናን ዘትረፈናን ከምኡውን ዘሰናኽለና ሥጋዊ ሓሳባትና ንድኅሪት ገዲፍና ምሉእ ሓሳባትና ናብቲ ወሃቢ ኵሉ ጸጋ ዝኾነ እግዚአብሔር ኣእምሮና ክንእክብ፡ ብጸሎትን ሰናይ ተግባራትን ትሩፋትን ክንጽመድ ኣሎና።

ብንስሓ ነፍስና ሓጺብና፡ ካብ ክፉእ ዘበለ ማለት ካብ ቂምታ ባእስን ክርክርን ክፋእ ወዘይመስሎ ኵሉ ርሒቕና፡ እግዚአብሔር ዝሠመሮ ሰናይ ምግባረ ትሩፋት እናፈጸምና ብምሉእ ልብና ናብ እግዚአብሔር እንተደኣ ተመሊስናን ለሚንናዮን ኵሉ እቲ ዘድልየና ከምዝህበና እሙን ነገር እዩ። እዚ ጊዜ እዚ ፈቓድ ኣምላኽ ንምሥማር፡ ሥጋዊ ሓሳባትና ነውንዝፈሉ፡ ሰማያዊ ስንቂ እንእክበሉ፡ ንዝዓበየ መንፈሳዊ ጸጋ እንጽዕተሉ እዩ። ስለዚ ነዚ ጊዜ እዚ ብግቡእ ብምጥቃም ን እግዚኣብሔር ኣምላኽ ነስምረሉ ግዜ እዩ፣ ነዚ ክንገብር ከኣ ኣምላኽ ብጸግኡ ይደግፈና፣ በረኸትን ረዲኤትን ና ኣድና ቅድስት ድንግል ማሪያም ኣይፈለየና።

ስብሓት ለእግዚኣብሔር

ወወላዲቱ ድንግል

ወለመስቀሉ ክቡር !!                

ሰሙነ ትንሳኤ (ዳግማይ ትንሳኤ)

በስመ አብ ወወልድ ወመንፈስ ቅዱስ አሐዱ አምላክ አሜን።

“ክርስቶስ ተንሥአ እሙታን                  በዐቢይ ኃይል ወሥልጣን   አሠሮ ለሰይጣን                 አግአዞ ለአዳም

  ሰላም                          እምይእዜሰ

  ኮነ                            ፍሥሐ ወሰላም።”

ቀዳማይ ሰሙን ትንሳኤ (ካብ ትንሳኤ ክርስቶስ ክሳብ ዳግማይ ትንሳኤ)

ጎይታናን መድሓኒናን ኢየሱስ ክርስቶስ ካብ ዝተንስኣላ ሰንበት ንድሕሪት ዘሎ ግዜያት ነቲ ጎይታ ብሞቱ ንሞት ስዒሩ መቃብር ክፈቱለይ መግነዝ ፍትሑለይ ከይበለ ዝተንስኣሉ ዕለት እና ዘከርና እንሕጎሰሉን እንድሰተሉን ግዜያት እዩ። እዚ ቅንያት እዚ ሓጎስና ብብልዕን መስተን እንገልጸሉ ቅንያት ዘይኮነ፡ ሓጎስና ምስ ዝተቐይምናዮም እቕረ እናተባሃሃልና፡ ብዝቐደመ ሓጢኣትና ተጣዒስና ብንስሓ ተሓጺብና፡ ብቁርባኑ መንፈስና ኣጽኒዕና፣ ካብ ዝወደቕናሉ ብሓድሽ ህይወት ምስ ክርስቶስ እንትስኣሉ ግዜ እዩ ።

ብፍሉይ ድማ ካብ ሰንበት ትንሳኤ ኣትሒዙ እቶም ዝቕጽሉ ዕለታትን ሰሙናትን ክሳብ በዓለ ሓምሳ (ጰራቅሊጦስ) ነገረ ትንሳኤኡ ብሰፊሑ ይንገር፡ ይስብኽ፡ ይዝመር። እዘን እዋናት ድማ ብትንሳኤ ክርስቶስ ናይ ዝረኸብናዮ ጸጋ ንኽብረሉን ንዝክረሉን ስለ ዝኾነ ናይ ሓጐስ ፍስሓን መዓልትታት እየን።

ካብ ሰኑይ ጽባሕ ትንሳኤ ሰንበት ክሳብ ዳግማይ ትንሳኤ ሰንበት ዘለዋ መዓልትታት መልእኽተን መልእኽቲ ትንሳኤ ይኹን ደኣ እምበር ነናተን ፍሉይ መጸውዒ ስም ተዋሂብወን ይርከብ።

ሰኑይ፦ ማዕዶት ተባሂላትጽዋዕ። (ዮሓ19፡18,ሮሜ5፥10-17)  ጐይታናን መድኃኒናን ኢየሱስ ክርስቶስ ብሞቱን ትንሳኤኡን ነፍሳት ካብ ሲኦል ኣውጺኡ  (ጸአተሲኦል)  ናብ ገነት ምስግጋሩ ንምዝካር ማዕዶት ተባሂላ ተሰይማ ኣላ። ማዕዶት ማለት ምስግጋር ማለት ከምምዃኑ ነፍሳት ብዕለተ ዓርቢ ስቅለት፡ ጐይታ ብኣካለ ነፍስ ናብ ሲኦል ወሪዱ ናጽነት እንተ ሰበኸሎምን ሓራ እንተውጽኦምን እኳ፡እዚኣ ማዕዶት ተባሂላ ትጽዋዕ ዘላ ሰኑይ ነዚ ኣቐዲሙ ዝተፈጸመ ግብሪ ተዘክርን ተስተንትንን።

ሰሉስ፦ ቶማስ ተባሂላ ትጽዋዕ (ዮሓ20፡24-30)። ኣብ ዕለተ ትንሳኤኡ ሰንበት ምሸት፡ ጐይታናን መድኃኒናን ኢየሱስ ክርስቶስ፡ሓዋርያት ኣብ ዝተኣከቡሉ ኣብ ዕጹው ማዕጾ ኣትዩ ክግለጸሎም ከሎ ኣብ ሞንጎኦም ቶማስ ሓዋርያ ኣይነበረን። ጸኒሑ ካብ ዝነበረሉ ምስ ተመልሰ፡ካልኦት ሓዋርያት ትንሳኤ ጐይታ ምስ ነገርዎ “ከይረኣኹ ኣይኣምንን” ብምባሉ፡ ኣብ ሰሙኑ ጐይታ ዳግማይ ቶማስ ኣብ ዝተረኽበሉ ስለ ዝተገልጸን “ኣማኒ እምበር ዘይኣማኒ ኣይትኹን” ኢሉ ንሱ ምዃኑ ስለ ዘረጋገጸሉ፡ ነዚ መዘከርታ ክኽውን ተባሂሉ እዚኣ ዕለት ብቶማስ ተጸዊዓ ኣላ።

ረቡዕ፦ ኣልኣዛር ተባሂላ ትጽዋዕ (ዮሓ11፡ 38-46)። ፈታዊ ክርስቶስ ዝነበረ ኣልኣዛር፡ኣርባዕተ መዓልቲ ድኅሪ ምማቱ ንምቕባሩን ካብ መቓብር ጸዊዑ ጐይታ ስለ ዘተንስኦን፡ ብዙኃን’ውን ነዚ ተኣምር ርእዮምን ሰሚዖምን ብጐይታ ስለ ዝኣመኑን፡  ኣብታ ዕለት ድማ ጐይታ “ትንሳኤን ሕይወትን ኣነ እየ; እቲ ብኣይ ዝኣመነስ እንተሞተ እኳ ብሕይወት ኪነብር እዩ” ብምባል ብግልጺ ስለ ዝመሃረን ስለዘርኣየን፡እዚኣ መዓልቲ ነዚ ዓቢይ ግብሪ ትንሳኤ ንምዝካር ኣልኣዛር ተባሂላ ትጸዊዓ ኣላ።

ሓሙስ፦ ሓሙስ ኣዳም ተባሂላ ትጽዋዕ። (ሉቃ24፥35-49) እቲ ብጌጋኡ ዝወደቐን ሞት ዝተፈርዶን ቀዳማይ ሰብ ኣዳም እዩ። ስለ ዝተጣዕሰ ድማ ናብ ገነት ዳግማይ ከም ዝምለስ፤ ኣምላኽ ካብ ጓልጓሉ ተወሊዱ ድሕሪ 5መዓልትን ፈረቓን ከም ዝደሕኖ ተስፋ ዝተዋህቦ ቅድሚ ኵሉ ድማ ባዕሉ ኣዳም ነበረ። ኣዳም ተስፍኡ ተፈጺሙሉ ምስ ደቁ ደቁ ናብቲ ዝቐደመ ኽብሩን፡ስፍርኡ ገነትን ንምእታዉ መዘከርታ እዛ ሓሙሸይቲ መዓልቲ ሓሙስ፡ ሓሙስ  ኣዳም ተባሂላ ትጽዋዕ።

 ዓርቢ፦ ቤተክርስቲያን ተባሂላ ትጽዋዕ (ማቴ 26፥26-29,  ግብሓዋ20፥28)። ብክርስቶስ ደም ተዓዲጋ ኣብ ዝተመስረተት ቤተክርስቲያን ዓባይ መዘከርታ ብምዃና ኣብ ሰሙነ ፋሲካ ዘላ ዓርቢ ቤተክርስቲያን ተባሂላ ትጽዋዕ። ቤተክርስቲያን ማእከል ስብከት ስቕለትን ትንሳኤን፡ኣካል ክርስቶስ፡ ቤተ እግዚአብሔር ምዃና ኵልና እንፈልጦ ሓቂ ድማ እዩ።

ቀዳም፦ አንስት ተባሂላ ትጽዋዕ (ሉቃ8፥2-3,ሉቃ8፥38-42,ማቴ8፥15  ሉቃ23፥27-29,  ሉቃ24፥1-12,  ማቴ25፥1-12)። ኣብ ዘመነ ስጋዌኡ ንጐይታን ሓዋርያትን ብገንዘበንን ብጉልበተንን ንዘገልገላን፡ ኣብ እዋን ስቕለቱ ድማ ዋይ ዋይ እናበላ ክሳብ ቀራንዮ ንዝሰዓባ፡ከይወገሐ ከሎ ኣብ ዕለተ ትንሳኤኡ ቅድሚ ሰበን ብለይቲ ናብ መቓብር ጐይታ ጨና ሒዘን ብምግስጋሰን ቅድሚ ዝኾነ ካልእ ሰብ ትንሳኤ ክርስቶስ ንዝተገልጸለን ቅዱሳት ኣንስት መዘከርታ ክኸውን ኣንስት ተባሂላ እዛ መዓልቲ ተጸዊዓ ኣላ።

 ሰንበት፦ ዳግማይ ትንሳኤ ተባሂላ ትጽዋዕ። (ዮሓ 20፥24-30) እዚኸኣ ታሪኹ ምስ ቶማስ ሓዋርያ ዝተተሓሓዘ እዩ። ከምቲ ኣብ ዕለተ ሰሉስ ዝተገልጸ ኮይኑ፡ቶማስ ኣብታ ቀዳመይቲ ሰንበት ትንሣኤ ጐይታ ንሓዋርያት ክግለጽ ከሎ ስለዘይነበረ፡ ንትንሳኤ ጐይታ ብሰሚዕ ጥራይ ዘይኮነስ ዝረኣዮ ምእንቲ ክምስክር ደልዩ “ከይረኣኹ ኣይኣምንን” ብምባሉ ጐይታ ናይ ልቡ ፈሊጡ ኣብ ሰሙኑ ዳግማይ ንሱ ኣብ ዝተረኸበሉ ተገልጸሎም እሞ ንቶማስ ሓዋርያ  “ኣጻብዕኻ ናብዚ ኣምጽእ ነእዳወይ ርአ፡ኢድካኸኣ ናብዚ ኣምጽእ እሞ ናብ ጐነይ ኣእትዋ። ኣማኒ እምበር ዘይኣማኒ ኣይትኹን ” ኢሉዎ። ንሱ’ውን ከምኡ ገበረ። ኣእዳዉ ግና እሳተ መለኮት ስለዝተንከፈ ቆሪየን ተሪፈን። ጐይታ ግና ምሒርዎ። ቶማስ ድማ መሊሱ “ጐይታይን ኣምላኸይን” ኢሉ በቲ ሓደ ኣምላኽነቱ በቲ ካልእ ድማ መሓርነቱን ጐይትነቱን መስከረ። ስለዚእዚኣ መዓልቲ ጐይታናን መድሓኒናን ኢየሱስ ክርስቶስ ዳግማይ ትንሳኤኡ ዘረጋገጸላን ምስጢር ንሓዋርያት ዝገለጸላን ስለዝኾነት ዳግማይ ትንሳኤ ተባሂላ ትፍለጥ።

ቅድስት ቤተክርስቲያን እምበኣር በዚ ኣብ ላዕሊ ብውሑዱን ብሓጺሩን ብዝተገልጸ ምኽንያት ነዘን መዓልትታት ቀዳማይ ሰሙን ትንሳኤ ነናተን ስያመ ሂባ፡ ንደቃ ምእ መናን ብዝግባእ ኣገባብ ትንሳኤ ከኽብሩን ትርጉሙ ክርድኡን ትገብር።

ስብሃት ለእግዚኣብሔር

ወለወላዲቱ ድንግል

ወለመስቀሉ ክቡር

ኣሜን!!!